میلگرد به عنوان فولاد تقویت‌کننده شناخته می‌شود، یکی از اجزای حیاتی در ساخت و ساز است. این ماده معمولاً در ساخت پل‌ها، ساختمان‌ها، آسمان‌خراش‌ها و فونداسیون‌ها به کار می‌رود تا مقاومت سازه‌های بتنی را افزایش دهد. میلگردها در اندازه‌ها و اشکال متنوعی وجود دارند و کاربردهای بیشتری از آنچه که معمولاً تصور می‌شود، دارند. علاوه بر ساختمان‌سازی، در صنایع دیگر نیز به کار می‌روند. بدین ترتیب، برخی میلگردها برای مصارف صنعتی و برخی دیگر برای ساخت و ساز طراحی شده‌اند. باتوجه به هزینه بالای میلگرد در بازار، انتخاب مناسب بین انواع صنعتی و ساختمانی ضروری است. آگاهی و اطلاعات کافی در این زمینه به انتخاب بهتری منجر خواهد شد. در این مقاله به بررسی تفاوت‌های میان میلگردهای صنعتی و ساختمانی پرداخته می‌شود.
میلگرد صنعتی چیست؟
میلگردهای صنعتی به عنوان یکی از اجزاء کلیدی در فرآیند تولید و ساخت تجهیزات و قطعات مختلف شناخته می‌شوند. برای درک بهتر میلگردهای صنعتی، ابتدا بایستی به دو نوع اصلی میلگرد اشاره کنیم: میلگرد ساده و میلگرد آجدار. در تأسیسات ساختمانی، میلگردهای آجدار به دلیل ایجاد چسبندگی بیشتر با بتن، نقش بسیار مؤثری در استحکام و مقاومت سازه ایفا می‌کنند. در عوض، میلگردهای صنعتی که در تولید و ساخت قطعات متعدد به کار می‌روند، معمولاً بدون آج هستند.
در ایران، مطابق با استانداردهای روسی، میلگردها به چهار نوع A1، A2، A3، و A4 تقسیم‌بندی می‌شوند. در میان این انواع، میلگرد A1 به عنوان نماینده میلگردهای صنعتی شناخته می‌شود. این نوع میلگرد از نظر ظاهری صاف و بدون آج بوده و دارای مقاومت کششی بالا تا 360 مگاپاسکال است. همچنین، میلگردهای صنعتی به واسطه ویژگی‌های خاص خود، قابلیت فرم‌دهی بالایی دارند که این امر آنها را در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، تولید اتصالات کشاورزی و ساخت مهمات به کارآمد می‌سازد. با این حال، این میلگردها بسته به نوع استفاده و کاربرد، ممکن است کیفیت و مقاومت متفاوتی از یکدیگر داشته باشند.
در ادامه، می‌توان به تنوع جنس و ترکیبات شیمیایی میلگردهای صنعتی اشاره کرد که این امر، کاربردهای مختلف آنها را در صنایع گوناگون شکل می‌دهد. به عنوان مثال، میلگردهای ساخته‌شده از کربن معمولاً در تولید سیم‌خاردار و انواع توری‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
میلگرد ساختمانی چیست؟
میلگردهای ساختمانی، که شامل انواع A2، A3 و A4 هستند، به منظور افزایش استحکام بتن در ساختمان‌سازی به کار می‌روند. با وجود این که بتن دارای مقاومت فشاری بالایی است، اما وقتی نیروی کششی به آن وارد می‌شود، استقامت آن کاهش می‌یابد. لذا نمی‌توان به تنهایی بر روی بتن برای ساخت سازه‌ها تکیه کرد. به همین دلیل، استفاده از میلگردهای ساختمانی که دارای سطح آجدار هستند، به عنوان راهکاری برای افزایش استحکام و چسبندگی بین میلگرد و بتن شناخته می‌شود.
این میلگردها برای اهداف متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، میلگرد A2 به دلیل قابلیت خم‌پذیری بالای خود، معمولاً در ساخت خاموت‌ها به کار می‌رود. به همین ترتیب، میلگرد ساختمانی A3 غالباً در آرماتوربندی طولی سازه‌ها استفاده می‌شود. این ویژگی‌ها و کاربردهای مختلف میلگردهای ساختمانی و صنعتی نشان‌دهنده نقش انکارناپذیر آنها در بهبود استحکام و کارایی ساختارهای نسنجیده و وسیع مدرن امروزی است.
میلگرد صنعتی و ساختمانی چه فرقی با هم دارند؟
میلگردها به عنوان یکی از عناصر کلیدی در سازه‌های عمرانی و پروژه‌های صنعتی شناخته می‌شوند. با وجود اینکه این محصولات به دو دسته عمده، یعنی میلگردهای صنعتی و ساختمانی تقسیم می‌شوند، اما هر کدام از این دو نوع میلگرد ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاصی دارند که آنها را از یکدیگر متمایز می‌سازد. در این بخش از مقاله به بررسی تفاوت‌های میان میلگردهای صنعتی و ساختمانی خواهیم پرداخت.
1. تفاوت در خواص مکانیکی
خواص مکانیکی یکی از بارزترین جنبه‌هایی است که میلگردهای صنعتی و ساختمانی را از یکدیگر متمایز می‌کند. میلگردهای ساختمانی به‌طور خاص برای تقویت استقامت ساختمان‌ها طراحی شده‌اند. این نوع میلگردها معمولاً دارای استحکام بالایی هستند. به طور مثال، تنش سیلان و گسیختگی میلگرد ساختمانی A2 به ترتیب 3000 و 5000 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع است. در مقابل، میلگردهای صنعتی با وجود استقامت بالا، معمولاً دارای قابلیت انعطاف‌پذیری بیشتری هستند. به‌عنوان مثال، تنش تسلیم و مقاومت کششی میلگردهای صنعتی A1 به ترتیب 240 نیوتن بر میلیمتر مربع و 360 نیوتن بر میلیمتر مربع است.
2. تفاوت در ترکیبات شیمیایی
ترکیبات شیمیایی میلگردهای صنعتی و ساختمانی نیز یکی دیگر از جنبه‌هایی است که تفاوت‌های این دو دسته را مشخص می‌کند. میلگردهای ساختمانی معمولاً از ترکیبات کمتری تولید می‌شوند و بیشتر از آلیاژ St37 تشکیل شده‌اند. ترکیبات شیمیایی این نوع میلگرد شامل کربن، سیلیسیم، منگنز، فسفر و گوگرد است. به‌عکس، میلگردهای صنعتی از آلیاژهای متفاوت و درصد بالاتری از کربن برخوردارند. به‌طور مثال، درصد کربن میلگردهای صنعتی 0.240 است و این نوع میلگردها اغلب شامل ترکیباتی نظیر کروم، مولیبدن، وانادیوم و نیکل هستند.
3. تفاوت در سایز و قطر
از لحاظ سایز و قطر، میلگردهای ساختمانی عموماً کوچکتر از میلگردهای صنعتی هستند. در حالی که طول این دو نوع میلگرد معمولاً مشابه است، سایز میلگردهای ساختمانی معمولاً بین 8 تا 32 میلیمتر متغیر است. از طرفی، میلگردهای صنعتی اغلب با قطر بیشتری تولید می‌شوند، به طوری که قطر آنها معمولاً بیش از 32 میلیمتر است. این ویژگی موجب می‌شود که میلگردهای صنعتی از وزن بیشتری نسبت به میلگردهای ساختمانی برخوردار باشند.
4. تفاوت از نظر قابلیت جوشکاری
قابلیت جوشکاری نیز یکی از ویژگی‌های کلیدی است که تفاوت‌های میان میلگردهای صنعتی و ساختمانی را عیان می‌سازد. به‌طور کلی، هر چه سطح مورد نظر صاف‌تر و یکنواخت‌تر باشد، امکان جوشکاری بهتر خواهد بود. از آنجا که میلگردهای صنعتی بدون آج و معمولاً دارای انعطاف‌پذیری بالاتری هستند، جوشکاری این نوع میلگردها به مراتب آسان‌تر است. در مقابل، میلگردهای ساختمانی به دلیل داشتن سطح آجدار و استقامت کمتر، قابلیت جوشکاری پایین‌تری دارند.
جمع‌بندی
مجموعه‌ای از تفاوت‌ها میان میلگردهای صنعتی و ساختمانی وجود دارد که هر کدام بر اساس نوع کاربرد و نیاز خاص طراحی شده‌اند. در حالی که میلگردهای ساختمانی به دلیل استحکام و مقاومت بالا در ساختمان‌سازی به کار می‌روند، میلگردهای صنعتی به دلیل قابلیت انعطاف‌پذیری و خواص مکانیکی بهتر، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور کل، می‌توان گفت که هر کدام از این نوع میلگردها با توجه به ویژگی‌ها و قابلیت‌های خود در زمینه‌های خاصی از صنعت و ساختمان به کار می‌روند و انتخاب مناسب آنها در هر پروژه بسیار ضروری است.