موضوعی که اغلب در مورد آن بحث می‌شود، انواع میلگرد بر اساس جنس و کاربردهای آن است. میلگرد نوعی فولاد است که به شکل میله‌ای و در ابعاد و ضخامت‌های متفاوت تولید می‌شود. این ماده برای مصارف مختلفی از جمله ساخت و ساز، خودروسازی و تولید لوله‌های فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع متعددی از میلگرد وجود دارد که هر یک برای موارد خاصی از جمله ساختمان‌های بتنی، پل‌ها و سازه‌های فلزی مناسب هستند. میلگردها را می‌توان بر اساس ویژگی‌های فنی و کاربردهای خاص دسته‌بندی کرد. در این مقاله به بررسی انواع میلگرد و نقش آنها در صنعت ساختمان‌سازی خواهیم پرداخت.
انواع میلگرد از نظر جنس
میلگرد یکی از اجزای اساسی در صنعت ساخت و ساز می‌باشد که نقش مهمی در افزایش استحکام و دوام سازه‌ها ایفا می‌کند. کیفیت میلگرد و نیز جنس آن، معمولاً تأثیر مستقیمی بر ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی آن دارد. بنابراین، دسته‌بندی میلگرد از نظر جنس، برای مهندسان و طراحان به منظور انتخاب مناسب‌ترین گزینه در پروژه‌های مختلف، ضروری است. در این بخش از مقاله به بررسی انواع میلگرد بر اساس جنس آن می‌پردازیم.
میلگرد استیل
میلگرد استیل یا فولاد ضد زنگ، یکی از بهترین انواع میلگردها برای استفاده در پروژه‌های مختلف به شمار می‌رود. اگرچه قیمت میلگرد استیل به مراتب بالاتر از انواع دیگر مانند میلگرد سیاه یا میلگرد اپوکسی است، اما با توجه به دوام و ویژگی‌های برتری که دارد، هزینه‌های صرف شده برای آن کاملاً توجیه‌پذیر است. میلگرد استیل دارای مقاومت به خوردگی 1500 برابر بیشتر نسبت به میلگردهای فولاد کربنی است؛ از این‌رو، در محیط‌های مرطوب و خورنده می‌تواند انتخابی مناسب باشد. علاوه بر این، میلگرد استیل به راحتی خم‌کاری می‌شود و امکان استفاده در شبکه‌بندی و فرفورژه‌کاری را فراهم می‌آورد. از این رو، در پروژه‌های سازه‌ای بزرگ مانند بزرگراه‌ها، پل‌ها و ساختمان‌ها، استفاده از میلگرد استیل رایج و مفید است.
میلگرد اروپایی (پایه منگنز)
میلگرد اروپایی که عمدتاً از منگنز ساخته شده و دارای ترکیبات دیگری نیز هست، از میلگردهای محبوب در صنعت ساخت و ساز به شمار می‌آید. این نوع میلگرد بواسطه خاصیت خمش بالای خود، در بسیاری از پروژه‌های عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، استفاده از میلگرد اروپایی در مناطقی که خطر زلزله بیشتر است و استحکام بیشتر ضرورت دارد، توصیه نمی‌شود. زیرا ساختار یکپارچه ممکن است تحت تأثیر بارهای زلزله قرار بگیرد و استحکام آن کاهش یابد.
میلگرد فولاد کربنی
میلگرد فولاد کربنی، که به میلگرد سیاه نیز معروف است، به‌عنوان رایج‌ترین نوع میلگرد در پروژه‌های مختلف شناخته می‌شود. این نوع میلگرد به دلیل استحکام کششی بالا و همچنین قیمت مناسب، در بسیاری از سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، یکی از معایب بزرگ میلگرد فولاد کربنی، عدم مقاومت آن در برابر رطوبت است. در مناطق مرطوب، میلگرد سیاه دچار زنگ‌زدگی شده که این امر می‌تواند به ترک خوردن بتن اطراف آن منجر شود و در نهایت استحکام کلی سازه را کاهش دهد.
میلگرد فایبرگلاس
میلگرد فایبرگلاس که بر پایه فیبر تقویت‌شده با الیاف پلیمری FRP تولید می‌شود، به عنوان یکی از نوآوری‌های مهم در صنعت ساخت و ساز و مهندسی شناخته می‌شود. این نوع میلگرد به دلیل ساختار خاص خود، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که آن را از سایر انواع میلگردها متمایز می‌سازد. یکی از مهمترین خصوصیات میلگرد فایبرگلاس، مقاومت بالای آن در برابر آسیب‌های ناشی از محیط‌های اسیدی و خورنده است. این ویژگی به ویژه در پروژه‌های ساختمانی که در معرض چنین شرایطی قرار دارند، اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
علاوه بر این، وزن سبک میلگرد فایبرگلاس باعث می‌شود که حمل و نقل و نصب آن آسان‌تر باشد. خاصیت غیرمغناطیسی این نوع میلگرد نیز مزیت دیگری است که استفاده از آن را در صنایع هوافضا و خودروسازی به شدت افزایش می‌دهد. با این وجود، محدودیت‌هایی همچون عدم قابلیت خم‌کاری این میلگرد، موجب می‌شود که مهندسان در انتخاب آن با احتیاط عمل کنند.
میلگرد گالوانیزه
میلگرد گالوانیزه، نوعی از میلگردهاست که با پوشش گالوانیزه محافظت می‌شود و به‌طور خاص برای افزایش مقاومت در برابر خوردگی طراحی شده است. در مقایسه با میلگرد سیاه و میلگرد اپوکسی، این نوع میلگرد از ویژگی‌های برجسته‌تری برخوردار است. پوشش گالوانیزه، که معمولاً شامل لایه‌ای از روی است، به طور قابل توجهی میزان زنگ‌زدگی و آسیب‌های ناشی از عوامل جوی، رطوبت و دیگر مواد خورنده را کاهش می‌دهد. بررسی‌ها نشان داده‌اند که این پوشش می‌تواند تا چهار برابر مدت زمان بیشتر از میلگردهای معمولی را در شرایط مرطوب و خورنده به حفظ کیفیت و ساختار میلگرد کمک کند.
در نتیجه، در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی که نیاز به ایمنی و دوام بالاتری دارند، استفاده از میلگرد گالوانیزه به‌صورت فزاینده‌ای در حال افزایش است. با وجود هزینه‌های بالاتر، بسیاری از مهندسان و پیمانکاران استفاده از میلگرد گالوانیزه را به‌عنوان سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌ای در نظر می‌گیرند که در طول زمان مزایای اقتصادی و عملی بیشتری را به همراه دارد.
میلگرد اپوکسی
میلگرد اپوکسی نوعی میلگرد است که با پوشش نازک و ظریفی از اپوکسی پوشیده می‌شود. این پوشش با هدف افزایش مقاومت میلگرد فولاد کربنی در برابر خوردگی طراحی شده است. تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از پوشش اپوکسی می‌تواند مقاومت میلگردهای سیاه را در برابر خوردگی به میزان قابل توجهی افزایش دهد، به طوری که این مقاومت می‌تواند تا 70 تا 1700 برابر بیشتر شود. با این حال، باید توجه داشت که پوشش اپوکسی به دلیل نازکی و ظرافت خود دارای آسیب‌پذیری است. در صورتی که پوشش اپوکسی دچار آسیب شود، سرعت خوردگی میلگرد افزایش می‌یابد و می‌تواند به کاهش عمر مفید آن منجر شود. بنابراین، ضروری است تا در بهره‌برداری و نگهداری این نوع میلگردها توجه ویژه‌ای صورت گیرد تا از خسارت احتمالی جلوگیری شود و به حداکثر کارایی آنها دست یافت.
کلام آخر
برای انتخاب میلگرد مناسب بر اساس کاربرد , میلگرد بر اساس جنس، درک انواع مختلف آن ضروری است. از جمله معروف‌ترین انواع میلگرد می‌توان به میلگرد استیل، میلگرد آجدار، میلگرد آلومینیومی، میلگرد کمرکش و میلگرد گالوانیزه اشاره کرد. در این میان، میلگرد فولاد ضد زنگ (استنلس استیل) به عنوان مقاوم‌ترین و کارآمدترین گزینه شناخته می‌شود. با این حال، در موقعیت‌هایی که خطر زنگ زدگی وجود ندارد، میلگرد فولاد کربنی به دلیل قیمت مناسب‌تر می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. لذا توجه به ویژگی‌های هر نوع میلگرد و نیاز پروژه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.